Certified European Data Protection Professional

Programma

Certified European Data Protection Professional – lesprogramma

LES I
DE DATA PROTECTION OFFICER/FG – TAKEN, POSITIONERING EN FUNCTIEPROFIEL
In deze eerste les wordt op basis van relevante theorieën een focus aangebracht voor een goede vervulling van de taken, rollen en verantwoordelijkheden van de DPO/FG. U krijgt antwoord op vragen als: welke taken horen nu wel of juist niet bij de DPO/FG? Welke incompatibiliteitseisen gelden daarbij? Waar moet de DPO/FG idealiter worden gepositioneerd binnen een organisatie (organogram)? Hoe ziet het functieprofiel van een professionele DPO/FG eruit? Uit welke onderdelen bestaat dit functieprofiel en hoe moeten deze worden bewaakt? Na afronding van dit lesdeel kunt u deze vragen zelfstandig beantwoorden en kunt u alle onderwerpen uit deze les praktisch toepassen binnen uw eigen organisatie. De volgende onderwerpen komen aan de orde:

• De DPO/FG in de Europese Data Protection Regulation (GDPR)
• Professionele kwaliteiten van de DPO/FG
• Deskundigheid op het gebied van wet- en regelgeving
• Taakgerichte competenties
• Monitoren, informeren en adviseren
• De contactfunctie van de DPO/FG
• De positie van de DPO/FG
• Geheimhoudingsverplichtingen
• Accountability van de DPO/FG
• Relatie met de Autoriteit Persoonsgegevens (AP)
• CHECKLIST: Taken, positionering en functieprofiel van de DPO/FG

LES II
HET PRIVACYPLAN – OPZET EN STRUCTUUR
In de tweede les staan het opzetten en praktisch uitwerken van een overkoepelend privacyplan centraal. In dit plan worden, aan de hand van 8 logische stappen, alle (hoofd)taken van de DPO/FG overzichtelijk op een rij gezet. Naast een uitgebreid toezichtsplan voor de dagelijkse praktijk, worden ook de taken op het gebied van 'informeren en adviseren' nader gedefinieerd en beschreven. De volgende onderwerpen worden behandeld:

• Aanpak en inrichting van het inzicht
• Stappenplan
• Het privacyprofiel van uw organisatie
• De General Data Protection Regulation (GDPR) / Algemene Verordening Gegegevensbescherming (AVG)
• Privacy nulmeting
• PDCA-cyclus
• Compliance monitoring
• Klachtafhandeling
• Internationaal verkeer van persoonsgegevens
• Kernpunten van toezichtsmanagement
• Accountability
• Privacy governance
• CHECKLIST: Opzet en structuur van het privacyplan

LES III
HET PRIVACYPLAN – STAP 1
Privacy visie, beleid en strategie
Een belangrijke succesfactor voor de uitvoering van de taken van de DPO/FG is de afstemming (alignment) met de diverse stadia van privacy ontwikkelingen binnen de eigen organisatie. Is er nog geen privacy visie binnen uw organisatie, dan moet hierover in concreto worden geadviseerd. Een belangrijke resultante van de privacy visie van uw organisatie is immers het daarop afgestemde privacy beleid, dat weer een belangrijk onderdeel is van het toezicht van de DPO/FG. Explicitering van de strategische doelen van uw organisatie, gekoppeld aan het privacy beleid, geeft de DPO/FG belangrijke richtsnoeren in het kader van het privacy toezicht en praktisch advies. Na bestudering van dit lesdeel kunt u als DPO/FG een effectieve en resultaatgerichte 'alignment' controle uitvoeren en het privacy plan optimaliseren. De volgende items worden behandeld:

• Stappenplan privacy visie, beleid en strategie
• Privacy profiel van uw organisatie
• Strategische privacy doelen
• Gedrag en cultuur
• Privacy e-learning
• Privacy awareness programma: inhoud, opzet en management
• CHECKLIST: Privacy visie, beleid en strategie

LES IV
HET PRIVACYPLAN – STAP 2
Inventarisatie van verwerkingen
Een noodzakelijke voorwaarde voor een effectief toezicht is basale kennis van persoonsgegevens die in de organisatie worden verwerkt. In deze les staat dan ook het maken van een profiel centraal als basis voor het inventariseren van persoonsgegevens ten behoeve van een effectief toezicht. Het houden van een openbaar register komt volgens de General Data Protection Regulation (GDPR) te vervallen. Toch is het hebben van een dergelijk overzicht van verwerkingen van persoonsgegevens belangrijker dan ooit. Waarom? Omdat het toezicht van de DPO/FG zich ook uitstrekt over de invulling van privacy zorgplichten door de verantwoordelijke (uw eigen organisatie). Na bestudering van dit lesdeel kunt u een inzichtelijk profiel van uw organisatie maken met als doel het inrichten van toezicht en het optimaliseren van het privacyplan. Aan de orde komen:

• Stappenplan inventarisatie verwerkingen van persoonsgegevens
• De rol van de DPO/FG bij het inventariseren van verwerkingen
• Data flow proces schema's
• Privacy zorgplichten en inventarisaties van verwerkingen
• Het toezichtsprofiel van inventarisaties van verwerkingen
• Informeren en adviseren volgens de General Data Protection Regulation (GDPR)
• Belang van een goede inventarisatie voor de uitoefening van de taken van de DPO/FG
• Risico classificaties van inventarisaties; een praktische methode
• CHECKLIST: Inventarisatie van verwerkingen

LES V
HET PRIVACYPLAN – STAP 3
Privacy awareness en privacy compliance op basis van de privacy nulmeting
Elk professioneel toezichtsplan begint met evidence-based informatie over de staat van privacy compliance: waar staat uw organisatie op het gebied van privacy compliance? Een privacy nulmeting is een effectieve manier om deze noodzakelijke evidence te creëren. Hoe zet u nu als DPO/FG een dergelijke nulmeting op en hoe richt u deze in? Hoe voert u een dergelijke privacy nulmeting praktisch uit? Wat zijn de do's en don'ts? Voor welke toezichtsdoeleinden kan een privacy nulmeting nog meer worden gebruikt? Wat is de relatie met de eerdere stappen in het toezichtsplan? Na afronding van dit lesdeel kunt u een effectieve en praktisch ingerichte nulmeting opzetten, inrichten en uitvoeren met als doel het optimaliseren van het privacyplan. De volgende onderwerpen worden behandeld:

• Stappenplan privacy nulmeting
• De toegevoegde waarde van een privacy nulmeting
• Opzetten van een privacy nulmeting
• Belang van data flow proces schema's
• Privacy zorgplichten in het perspectief van de privacy nulmeting
• Informeren en adviseren op basis van privacy nulmetingen
• Toezicht en handhaving op basis van privacy nulmetingen
• Accountability
• CHECKLIST: Privacy nulmeting

LES VI
HET PRIVACYPLAN – STAP 4
De privacy gap-analyse
Op basis van het rapport van de privacy nulmeting wordt in de privacy gap-analyse een diepgaander onderzoek ingesteld naar hetgeen is geconstateerd. In dit onderzoek wordt een analyse van de huidige situatie, de gewenste situatie en de 'gaps' tussen deze twee situaties uitgevoerd. Het einddoel is om een helder en gestructureerd verbeterplan op te stellen en op basis van een privacy assessment (risico georiënteerd of DPIA gebaseerd) een lijst (checklist) met concrete acties te formuleren. Aan de orde komen:

• Stappenplan privacy gap-analyse
• Toegevoegde waarde van een privacy gap-analyse
• Opstellen van een privacy gap-analyse
• Belang van data flow proces schema's
• Privacy zorgplichten in het perspectief van de gap-analyse
• Informeren en adviseren op basis van privacy gap-analyses
• Toezicht en handhaving op basis van privacy gap-analyses
• Accountability
• CHECKLIST: Privacy gap-analyse

LES VII
HET PRIVACYPLAN – STAP 5
Positionering van de DPO/FG in het privacy implementatieplan
Aan de hand van de resultaten en bevindingen uit de privacy nulmeting en privacy gap-analyse kan de DPO/FG vervolgens een helder en gestructureerd privacy implementatieplan opstellen. In deze les krijgt u antwoord op de volgende zaken:

• Positionering en toegevoegde waarde van de DPO/FG in het privacy implementatieplan
• De rol van de DPO/FG bij het bepalen van de ambitieniveaus
• De rol van de DPO/FG bij het vaststellen van een privacy maturity plan
• De rol van de DPO/FG bij het vaststellen van een privacy implementatieplan
• Het belang van data flow proces schema's
• Privacy zorgplichten in het perspectief van het implementatieplan
• Informeren en adviseren in het privacy implementatietraject
• Toezicht en handhaving gedurende het implementatietraject
• Accountability
• CHECKLIST: Privacy implementatieplan

LES VIII
HET PRIVACYPLAN – STAP 6
Positionering van de DPO/FG in het evaluatie- en mitigatieplan

• Stappenplan evaluatie- en mitigatieplan
• Toegevoegde waarde van de DPO/FG in het evaluatie- en mitigatieplan
• Rol van de DPO/FG bij het bepalen van de ambitieniveaus in het evaluatie- en mitigatieplan
• Rol van de DPO/FG bij het vaststellen van mitigaties
• Rol van de DPO/FG bij het vaststellen van het evaluatie- en mitigatieplan
• Belang van data flow proces schema's in het evaluatie- en mitigatieplan
• Privacy zorgplichten in het perspectief van het evaluatie- en mitigatieplan
• Informeren en adviseren in het evaluatie- en mitigatieplan
• Toezicht en handhaving in het evaluatie- en mitigatieplan
• Accountability
• CHECKLIST: Evaluatie- en mitigatieplannen

LES IX
HET PRIVACYPLAN – STAP 7
Rol van de DPO/FG bij certificering en privacy keurmerk audits

• Stappenplan certificering en auditing
• Toegevoegde waarde van de DPO/FG in certificeringstrajecten
• De rol van de DPO/FG bij het creëren van compliance evidence
• De rol van de DPO/FG bij het vaststellen van het certificeringstraject
• De rol van de DPO/FG als toezichthouder in het kader van een certificering
• CHECKLIST: DPO/FG privacy certificering
• Toegevoegde waarde van de DPO/FG bij keurmerk audits
• De rol van de DPO/FG bij het creëren van compliance evidence voor keurmerk audits
• De rol van de DPO/FG bij het vaststellen van het privacy audit plan
• De rol van de DPO/FG in het kader van privacy keurmerk audits
• CHECKLIST: Privacy keurmerk audits

LES X
HET PRIVACYPLAN – STAP 8
Het integrale toezichtsmanagement model voor de DPO/FG

• Privacy toezichtsmanagement plan
• Toezicht Key Performance Indicators (KPI's)
• Toezicht KPI's meerjaren perspectief
• Toezicht evidence
• Data flow proces management voor toezicht
• Privacy zorgplichten in het perspectief van toezichtsmanagement
• Informeren en adviseren als onderdeel van het toezichtsmanagement
• Toezicht en handhaving gedurende het implementatietraject
• CHECKLIST: Toezichtsmanagement

DE PROFESSIONELE DPO/FG – INHOUDELIJK EXPERT
In de eerste 10 lesdelen van deze unieke cursus Certified European Data Protection Professional is, aan de hand van een aantal handige checklists, veel praktische informatie gedeeld ten behoeve van een modern en optimaal privacyplan voor de DPO/FG. Als DPO/FG wordt u als toezichthouder, informatiepunt/vraagbaak en adviseur ook (en vooral) geacht een inhoudelijk expert te zijn op diverse, voor uw organisatie relevante onderdelen. In de volgende lessen wordt u meegenomen in diverse diepte-analyses van voor u en uw organisatie relevante onderwerpen op het gebied van privacy en data protection. Tal van complexe en minder complexe zaken die van belang zijn voor u en uw organisatie worden diepgaand behandeld.

LES XI
DE DPO/FG – INHOUDELIJKE VERDIEPING/1

• Beveiliging van persoonsgegevens
  In deze lesmodule leert u hoe u de eisen die de General Data Protection Regulation (GDPR) stelt aan de beveiliging van persoonsgegevens kunt vertalen in uitgangspunten voor het informatiebeveiligingsbeleid. Informatiebeveiliging is immers de basis van privacybescherming. U leert vervolgens het privacybeleid en het informatiebeveiligingsbeleid aan elkaar te relateren en indien gewenst met elkaar te integreren. Daarbij wordt vanzelfsprekend een relatie gelegd met de informatiebeveiligingsnormen (zoals bv. ISO 27001).
  
  
• Risico classificatie beveiliging van persoonsgegevens
  De AVG schrijft voor dat uw organisatie passende technische en organisatorische maatregelen moet nemen om persoonsgegevens te beveiligen tegen verlies of tegen enige vorm van onrechtmatige verwerking. Deze maatregelen moeten een passend beveiligingsniveau garanderen, rekening houdend met de stand van de techniek en de kosten van de tenuitvoerlegging en gelet op de risico's die de verwerking en de aard van de te beschermen gegevens met zich meebrengen.
  
  
• De rol van de DPO/FG bij datalekken
  De meldplicht datalekken is een driedubbele meldplicht omdat datalekken moeten worden gemeld aan de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) óf aan gedupeerden óf aan allebei. Het boeterisico is dubbel omdat u in geval van verzuim van de meldplicht in aanmerking komt voor de hoogste boete. Het datalek kan bovendien aanleiding geven tot onderzoek door de AP naar uw informatiebeveiligingsbeleid. Bij goede privacy governance valt u niets te verwijten, want u waarborgt dat gegevens steeds behoorlijk, zorgvuldig en in overeenstemming met de wet worden verwerkt. Good governance blijkt met name uit een coherente privacy management aanpak, de betrokkenheid van de DPO/FG conform het wettelijke profiel en een informatiebeveiligingsbeleid dat is gebaseerd op ISO 27001.
  
  Sinds de meldplicht datalekken is ingevoerd kunt u dus geconfronteerd worden met zware boetes. Iets dat veel meer impact heeft, is dat de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) kan eisen dat bij een datalek activiteiten stilgelegd worden. Als DPO/FG bent u de aangewezen persoon om de juridische impact van een datalek te verkleinen. Wanneer en aan wie moet u melden? Wat moet u doen om boetes te voorkomen?
  
  
• De rol van de DPO/FG in het kader van bewerkersovereenkomsten
  Een bewerkersovereenkomst is een begrip uit de privacy regelgeving. De bewerker is degene die, ten behoeve van de verantwoordelijke (uw organisatie), persoonsgegevens verwerkt zonder aan diens rechtstreekse gezag onderworpen te zijn. Welke rol dient de DPO/FG te spelen in het kader van een bewerkersovereenkomst en welke afspraken moeten in een bewerkersovereenkomst gemaakt worden?
  
  
• De rol van de DPO/FG in het internationale verkeer van persoonsgegevens
  Verwerking van persoonsgegevens van betrokkenen in de EU die plaatsvindt buiten de EU is aan strenge regels gebonden. Het is belangrijk dat persoonsgegevens ook in het internationale verkeer beschermd worden. De docenten nemen met u de voorwaarden door waaraan doorgifte van persoonsgegevens aan derde landen en/of internationaal opererende organisaties moet voldoen. Wat is de rol van de DPO/FG in het kader van de internationale bescherming van persoonsgegevens?

LES XII
DE DPO/FG – INHOUDELIJKE VERDIEPING/2
Praktische oplossingen en normenkaders voor de implementatie van beveiligingsmaatregelen ter waarborging van privacy

• Normenkaders voor informatiebeveiliging: ISO27000, Information Security Forum, CoBit, NIST
• Procedurele en technische maatregelen
• Risico management vanuit de privacy principes
• Preventieve, detectieve, correctieve en repressieve maatregelen
• Afgeleide privacy principes naar maatregelen
• Samenhang van informatiebeveiliging en privacy
• Privacy maatregelen uit de ISO
• Aanvullende maatregelen uit andere normenkaders
• Toetsing van maatregelen
• KPI's voor het waarborgen van privacy
• Interne en externe audits
• Resultaten van audits en toepassing als bewijslast bij de melding van een datalek
• Veiligstellen van bewijslast

LES XIII
DE DPO/FG – INHOUDELIJKE VERDIEPING/3

• (Big) data: privacy en ethiek
  De inzet van (big) data is niet alleen een technische, maar ook een ethische uitdaging. Uw organisatie dient na te denken over de ethische en privacy randvoorwaarden van data en deze in te bouwen in projecten (procesmatig) en in systemen (technisch ontwerp). In deze lesmodule worden alle vragen op het gebied van privacy en ethiek in de context van (big) data behandeld.
  
  
• Privacy by Design
  Privacy by Design houdt in dat u tijdens de ontwikkeling van producten en diensten (zoals informatiesystemen) aandacht besteedt aan privacy verhogende maatregelen, ook wel Privacy Enhancing Technologies (PET) genoemd. Daarnaast verwerkt u alleen die gegevens die noodzakelijk zijn voor het doel van de verwerking. Doet u dit niet dan is de kans groot dat u later, op grond van de wet, zeer tijdrovende en kostbare noodzakelijke aanpassingen moet doen. In deze lesmodule worden de achtergrond, de bedoeling en de betekenis van het principe 'Privacy by Design' toegelicht.
  
  
• Internet of Things (IoT): voorwaarden, voordelen en privacy issues
  Ook benieuwd hoe het Internet of Things (IoT) uw organisatie verder brengt? Hoe u hiermee bedrijfsprocessen versoepelt? Welke innovaties mogelijk zijn met IoT? In deze lesmodule wijden de docenten u in in de toepassingsmogelijkheden van het Internet of Things (IoT) en de voorwaarden, voordelen en privacy issues ervan.
  
  
• Privacy of Things
  Bedrijven die apparaten, die via het internet met elkaar communiceren, aanbieden, moeten in hun privacy voorwaarden eveneens duidelijk zijn welke gegevens zij precies verzamelen en gebruiken, voor welk doel dat gebeurt en hoe lang ze deze gegevens bewaren.

LES XIV
DE DPO/FG – INHOUDELIJKE VERDIEPING/4

• Privacy evidence voor de Autoriteit Persoonsgegevens (AP)
  Het overleggen van bewijs van het daadwerkelijk naleven van privacy verplichtingen richting de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) staat hier centraal. Aan de hand van audit technieken leert u als DPO/FG welke bewijsmiddelen kunnen worden gehanteerd om deze 'evidence' vast te leggen.
  
  
• Privacy compliance instrumenten
  Er zijn verschillende instrumenten om te controleren of u persoonsgegevens op de juiste manier beschermt. Zo kunt u bijvoorbeeld een audit laten uitvoeren. Deze lesmodule geeft aan welke compliance instrumenten er zijn met betrekking tot privacy en hoe deze werken.
  
  
• Data Protection Impact Assessment (DPIA)
  Een Data Protection Impact Assessment (DPIA) wordt in sommige situaties impliciet of expliciet verplicht gesteld. U leert de verschillende soorten DPIA's kennen en u leert de noodzaak en opzet van een DPIA te bepalen voor verschillende organisatiespecifieke situaties. U zult in staat zijn een DPIA uit te voeren en de resultaten daarvan te beoordelen. In deze lesmodule worden de noodzaak en opzet van een Data Privacy Impact Assessment (DPIA) voor verschillende situaties behandeld.
  
  
• Privacy audits
  In deze lesmodule leert u de opzet van en de eisen die aan een privacy audit worden gesteld. U kunt de opdracht voor een privacy audit formuleren en toezicht houden op de uitvoering ervan.
  
  
• Privacy assurance
  Privacy assurance is van groot belang voor uw organisatie, niet alleen vanwege de eisen die de wet stelt, maar ook vanwege de grote reputatieschade die uw organisatie kan oplopen als vertrouwelijke klantgegevens openbaar worden.
  
  
• Privacy keurmerken
  De Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) onderstreept het belang van professionele gedragscodes en privacy keurmerken (seals). Het Nederlands Privacy Keurmerk (NPK) kan bij het creëren van 'evidence' in de zin van de AVG van doorslaggevende betekenis zijn. Het Nederlands Privacy Keurmerk speelt niet alleen een rol richting de Autoriteit Persoonsgegevens (AP), maar ook richting andere kwaliteitskaders (bijvoorbeeld HKZ), data governance, accountability richting andere stakeholders, accountants en last but not least, aansprakelijkheidsverzekeraars.

LES XV
DE DPO/FG – INHOUDELIJKE VERDIEPING/5

• Privacy en profiling
  In deze lesmodule leert u wat profiling inhoudt, in welke gevallen en onder welke voorwaarden profiling is toegestaan en welke procedures en maatregelen getroffen moeten worden om aan de regels die de General Data Protection Regulation (GDPR) aan profiling stelt te kunnen voldoen. U leert het privacy en compliance beleid zodanig in te richten dat u aan de voorwaarden op dit punt voldoet.
  
  
• Rechten van betrokkenen
  Voor de DPO/FG speelt de feitelijke rechtsbescherming van betrokkenen een steeds belangrijkere rol. Zo is het klachtrecht van betrokkenen in de General Data Protection Regulation (GDPR) verscherpt op het gebied van het 'recht op inzage' alsook het recht om materiële en immateriële schadevergoeding te vorderen wegens schending van de privacy en/of data protection.
  
  
• Privacy klachtenprocedures
  Deze lesmodule is speciaal ontwikkeld voor behandelaars van privacy klachten en privacy geschillen. Behandeld worden de speciale aspecten van klachtbehandeling als de klacht een schending betreft van de privacy en data protection.
  
  
• Privacy schadeclaimprocedures
  Wanneer uw organisatie verantwoordelijk is voor schending van de privacy bent u volgens de wet verplicht in overleg te treden over de vergoeding van de schade aan de gedupeerde(n).

Docent(en)

Auteurs/docenten team
Uw auteurs/docenten team bestaat uit topexperts op het gebied van de (inter)nationale privacy wetgeving en privacy praktijk. Hoofddocent en eindredacteur van de Certified European Data Protection Professional cursus is:

Mr. Drs. Romeo Kadir MA LLM MSc EMBA EMoC
Romeo Kadir is chairman van het EU GDPR Certification Committee van de EADPP (European Association of Data Protection Professionals) en heeft aan de totstandkoming van de Europese norm een actieve bijdrage geleverd. Bij de Universiteit Utrecht (UU) verricht hij wetenschappelijk onderzoek naar het functioneel optimum van de DPO in de vorm van advies aan de European Data Protection Board (EDPB) en de Europese Commissie (EC).

Romeo houdt zich al 25 jaar professioneel bezig met privacy en data protection. Hij heeft in 2003 aan de basis gestaan van het Nederlands Genootschap van Functionarissen voor de Gegevensbescherming (NGFG).

Romeo is tevens docent van de 5-daagse training Certified European Data Protection Professional en heeft talloze professionals opgeleid tot DPO/FG, zowel d.m.v. de schriftelijke/online cursus als in tal van (in-company) trainingen. Romeo is een privacy & data protection expert bij uitstek en staat als docent bekend om zijn uitstekende uitleg van complexe dagelijkse privacy vraagstukken. Zijn kennis van de GDPR/AVG wet is ongekend. Daarnaast is Romeo een zeer gedreven, enthousiaste en vriendelijke trainer.

Ing. Rob Mellegers CISSP CISA CISM CRISC CEH
Rob Mellegers is directeur van Cyber4Z, een adviesbureau op het gebied van IT en cyber security. Hiervoor was Rob jarenlang werkzaam bij Atos Consulting in de functie van security principal technology risk. Eerder was hij onder meer werkzaam bij CSC, KPN en SNS bank als security manager. 

Tjalle ter Stege MBA
Tjalle ter Stege heeft als Functionaris voor de Gegevensbescherming (FG)/Data Protection Officer (DPO) jarenlange ervaring binnen tal van organisaties.